PIET TIPT: het verhaal achter Europa in de herfst

“Naarmate ik vorderde met de voorbereidingen van Europa in de herfst werd het me steeds duidelijker dat ik geen documentaire voorstelling wou maken. Krant en televisie geven ons al voldoende informatie en beschouwelijkheid. Bovendien ontdekte ik dat de grote machinaties in de politiek niet louter Europees zijn, maar eigenlijk des werelds. De cruciale vragen zijn zo oud als de wereld zelf en refereren dan ook onmiddellijk aan de oeroude thema’s uit de Griekse tragedies.

In de plooien en kieren van Oedipus in Kolonos en Antigone (Sophocles) spelen alle thema’s die ook in de wereld van vandaag spelen. In beide tragedies staat de verhouding tussen het politieke en het persoonlijke centraal.

 De politieke bedrijvigheid wordt getekend in al haar oprechte ambitie, maar ook in haar ontsporing. Wanneer wordt retoriek emotionele chantage? Hoe snel komt de integriteit in gevaar bij politieke plannenmakerij? En wanneer worden persoonlijke vendetta’s vertaald in politieke strategieën die de hele wereld kunnen meesleuren in het verderf?

 Het wederzijdse vertrouwen tussen politicus en burger lijkt zoek. Van de burger - zo lijkt het - wordt meer en meer volgzaamheid verwacht. In Antigone wordt daartegen ingegaan: ‘Als een wet het volk niet dient, is het geen goeie wet, maar een regeltje, een plagerij, een sanctie.’

 Maar ook de politicus is steeds meer beknot in z’n vrijheid. Door de dwingende continentale regelgeving - en het geld dat daarmee gemoeid is - heeft de nationale politicus over veel cruciale zaken niets meer te zeggen. Nog nooit eerder is er in de politiek zo veel gedebatteerd over humaniteit en identiteit. ‘Wie hoort er bij en wie niet? Zijn we een open of een gesloten maatschappij?’ Dat is nu de discussie geworden. 

 Te midden van die complexiteit, stelt Antigone een gebaar: tegen het verbod in legt ze een laken op het naakte lijk van haar gesneuvelde broer. Het is een geëngageerde daad die zowel aan het persoonlijke raakt als aan haar plicht als burger. Dat is voor mij hoopgevend.”

Andere nieuwsberichten